.jpg) Koniec zimy, czyli zawieszamy serię felietonów „Zimową porą”. Doświadczony już tworzeniu prozy tego typu Andrzej Colonel Remiszewski
podejmuje nowe zadanie, czyli coś z pogranicza literatury faktu i beletrystyki. Oczywiście w sektorze tematyki marynistycznej. Wybór padł na Hornblowera, czyli protoplasty dzisiejszego Wiedzmina. No cóż – czasy się zmieniają. Ludzie wolą „Gwiezdne wojny” niż „Przeminęło z wiatrem”. Hornblower to zadanie ambitne – sylwetka selfmana, który od jungi doszedł do admirała z tytułem szlacheckim. Rzecz w tym, że to postać fikcyjna. Już wtedy pojawiła taka polityczno-społeczna potrzeba imperium brytyjskiego. Hornblower (czyli trębacz) z książek przeniesiony został do filmu. A w filmach Hornblowera zagrał przystojniak wszechczasów – Gregory Peck (1,91 m wzrostu). Kobiety wszystkich kontynentów, wszystkich ras i stanów po prostu oszalały na jego punkcie. Nawet ci faceci, którzy dziś jachty rufami cumują do pomostów. Na końcu tego newsa znajdziecie powieści o Hornblowerze (powtórka z 14-tej „Zimowej pory”. Większość tych książek, o ile nie wszystkie, da się ściągnąć w formacie pdf z Internetu. Są też już chyba w domenie publicznej. W wersji papierowej poza "Okrętem liniowym" powinny też być dostępne na portalach aukcyjnych. . Colonel przestrzega przed kupowaniem innych tłumaczeń, niż Henryki Stępień. Są złe i niefachowe! Żyjcie wiecznie ! Don Jorge ===================================. NIEZNANY EPIZOD Z ŻYCIA HORNBLOWERA – część 1 Miliony czytelników na całym świecie od kilku pokoleń ekscytują się opisanymi w cyklu powieści autorstwa C. S. Forestera przygodami Horatio Hornblowera, brytyjskiego marynarza i admirała z przełomu XVIII i XIX stulecia. Bardziej dociekliwi mogli zapoznać się z biografią Hornblowera napisaną w 1970 roku przez C.N. Parkinsona (wydanie polskie: Parkinson C. N. „Horatio Hornblower, jego życie i czasy” Wyd. Morskie Gdańsk 1979, tłum. Juliusz Kydryński). Lato przełomowego w historii Europy roku 1812 spędził Hornblower jako komodor niewielkiej eskadry na Bałtyku. Forester opisał to w wydanej po raz pierwszy w 1945 roku powieści „The Commodore” (wydanie polskie: Forester C. S. „Komodor”. Wyd. Morskie Gdańsk 1979, tłum. Henryka Stępień). Tak się złożyło, że biografię parkinsonowską czytałem po raz pierwszy równocześnie z „Komodorem” i siłą rzeczy wpadły mi w oko różnice pomiędzy autorami. Przede wszystkim dotyczą one chronologii wydarzeń.
Okręty Royal Navy na akwenie Spithead, mal. Thomas Luny, XIX w. Fot. Archiwum „Mówią wieki” . 31 maja eskadra Hornblowera niewątpliwie przebywa w Petersburgu, sam Hornblower uczestniczy w przyjęciu na dworze carskim. Z kolei 25 lipca eskadra znajduje się pod Rygą obleganą przez Grand Armeė, a dokładnie X Korpus marszałka Macdonalda. W międzyczasie obaj autorzy wymieniają tylko dobową, uwieńczoną sukcesem akcję przeciw żegludze kabotażowej w rejonie Piławy i spotkanie z kutrem „Clam”. Dodatkowo istnieją między nimi pewne sprzeczności w datach, ostatecznie nie można się doliczyć kilkunastu dni, najprawdopodobniej w czerwcu. Co więc stało się takiego, że skrupulatny Parkinson, nie mówiąc o beletryście Foresterze, popełnił błąd? Było to mocno zastanawiające ale przez lata nie zdobyłem sie, by poszukać odpowiedzi. Na przełomie lat 70 i 80 amator z Polski nie miał szans sięgnięcia do żadnych archiwów zagranicznych. Stało się to realne w XXI wieku. I tu wybuchła bomba. Na pisemne zapytanie skierowane w 2006 roku do National Maritime Museum w Greenwich otrzymałem odpowiedź (tłum. moje): „...z żalem informuję, że w posiadaniu naszego Muzeum nie znajdują się żadne dokumenty dotyczące admirała floty sir Horatio Hornblowera, datowane na okres pomiędzy 1 czerwca, a 8 lipca 1812 roku”.
Tu rozgrywało się historia tych kilkunastu dni . Kolejne zapytania wywołały ożywioną korespondencję mailową z wymienionym Muzeum oraz z Archiwum Morskim Jej Królewskiej Mości. W jej wyniku uzyskałem informacje o sprawozdaniu lorda Wychwooda z bankietu u cara w dniu 31 maja oraz o wyjściu eskadry Hornblowera z Zatoki Hanö w dniu 15 lipca, z zadaniem udania się do Rygi, dokąd jak wiemy, dotarł 25 tego miesiąca. Poza tym całkowity i zastanawiający brak jakichkolwiek śladów aktywności, wręcz istnienia eskadry w okresie półtora miesiąca. Brak także śladów brawurowej akcji na Zalewie Wiślanym, szczegółowo opisanej przez Forestera, a datowanej przez Parkinsona na 25 czerwca. Skąd więc obaj autorzy czerpali wiedzę o tym zdarzeniu? Dlaczego w porządnie prowadzonych archiwach istnieje taka luka? Kolejna kwerenda dotyczyła zestawu dokumentacji nazwanej „archiwum Saumareza”. I tam niespodziewanie znalazł się brudnopis własnoręcznego sprawozdania Saumareza, wiceadmirała dowodzącego na Bałtyku, dla Pierwszego Lorda Admiralicji za czerwiec 1812 roku, sprawozdania, którego w oficjalnej dokumentacji brak. Dokument, datowany w Zatoce Hanö na 14 lipca zawiera stwierdzenie: „Niniejszy list wysyłam korzystając z uprzejmości komandora Hornblowera, który po zakończeniu w czerwcu obu brawurowych akcji w Prusach (podkreślenie moje), doceniając wagę szybkiego dotarcia wiadomości do Anglii, zgodził się oddać do mej dyspozycji kuter „Clam”. A więc obok rajdu na Zalew Wiślany była jeszcze jedna brawurowa akcja! Dlaczego obaj autorzy o niej nie wspominają? Skąd mają dane o rajdzie na Zalew? Od chwili, kiedy zainteresowałem się tym problemem, minęły lata. Najpierw miałem bardzo absorbującą pracę, potem kupiłem jacht, zacząłem pisywać do SSI, działać w Stowarzyszeniu Armatorów Jachtowych i temat, pomimo corocznych ponagleń kolegi Jacka, których musiałem wysłuchiwać wieczorami w mesie, został zapomniany. Niespodziewane jego odświeżenie nastąpiło minionej jesieni. Poszukiwałem materiałów do kolejnych odcinków mojej „Małej Historii Wejherowa”, którą publikuję na własnej stronie internetowej. W wejherowskim Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej natrafiłem na książeczkę: „Geschichte des Westpreußen, Teil 19, Hinweise zur Familienforschung in Neustadt i Westpr. (dr Jacob von Streich, Königliche Universität zu Breslau, 1833)”. Zacząłem ją kartkować machinalnie, gdy nagle mój wzrok zatrzymał się na z notatce (w moim tłumaczeniu na polski): „Anton Bronk, młynarz, syn Konrada, młynarza z Nanic[1], urodzony w Wejherowie w 2 lutego 1780, zabity przez angielskich zdrajców w Wisłoujściu w obronie Cesarza 10 czerwca 1812”.
Wejherowskie muzeum w Pałacu Keyserlingków . Zaświtało! Wszak pomiędzy 7, a 11 czerwca w Gdańsku i Wisłoujściu przebywał Cesarz Francuzów Napoleon, szykujący się do ataku Grand Armeė na Rosję. No dobrze: ale skąd tam Anglicy? Jacy Anglicy? Eskadra Hornblowera! W następnych dniach emocje we mnie buzowały, aż wreszcie ułożyłem sobie w głowie całość. Przede wszystkim znalazłem wyjaśnienie nieprawdopodobnej luki w archiwach. Powodem mogło być jedynie całkowite i skrupulatne zniszczenie wszelkiej dokumentacji. No ale przecież nie czyni się tego nawet w przypadku najbardziej wyrafinowanych i tajnych operacji wywiadów. Przyczyna mogła być tylko jedna: w usuniętych dokumentach było coś absolutnie kompromitującego i to kompromitującego nie jakiegoś tam komandora Królewskiej Marynarki, nie Lordów Admiralicji, nie premiera. To było coś nie do przyjęcia wśród rodów królewskich Europy, coś nie do pogodzenia z układaniem nowego porządku europejskiego na Kongresie Wiedeńskim, koncertem mocarstw. Coś, co kazało monarchii nagradzać i awansować Hornblowera, nie tylko z powodu skoligacenia z rodziną Wellesley’ów. Może na przykład był to czyn niegodny – zamach jednej rodziny panującej na głowę innego państwa – coś takiego w tamtym czasie nie mieściło się w kanonach obyczajów politycznych, kiedy bywało, że konflikty wojenne toczyły często państwa rządzone przez krewnych lub powinowatych. A gdyby panujący w nękanej blokadą kontynentalną Anglii zdecydowali się jednak na taki krok? No i teraz należało puścić wodze wyobraźni, bo gdy zawodzą archiwa rodzą się teorie spiskowe. Oto ta historia... c.d.n. Andrzej Colonel Remiszewski
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Książki o Hornblowerze: Autor C. S. Forester:
Tłumaczką całej serii wydanej w latach 70 i 80 przez Wydawnictwo Morskie jest Henryka Stępień. Autor C. N. Parkinson:
|
