Gdańsk, 28.10.2014

Szanowny Pan

Wojciech Zdanowicz

Zastępca Dyrektora

Departament Transportu Morskiego i Bezpieczeństwa Żeglugi

Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju

Ul. Chałubińskiego 4/6

00-928 Warszawa

Szanowny Panie Dyrektorze,

Rada Armatorska Stowarzyszenia Armatorów Jachtowych dziękuje za umożliwienie udziału w konsultacjach publicznych projektu ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz o zmianie innych ustaw (projekt z 09.10.2014). Doceniamy intencję uporządkowania zapisów na podstawie trzyletnich doświadczeń z jej funkcjonowania. W ramach dobrej współpracy przedstawiamy uwagi z zakresu zainteresowań naszego stowarzyszenia.

Rada Armatorska odbiera niektóre z proponowanych zmian w ustawie o bezpieczeństwie morskim jako silne i całkowicie nieuzasadnione ograniczenie praw obywateli – armatorów jachtów. Dlatego postulujemy zdecydowane wykluczenie jachtów, w tym w szczególności jachtów rekreacyjnych, z zakresu obowiązywania niektórych projektowanych regulacji.

Pozwalamy sobie zwrócić uwagę, że nagromadzenie w ustawie o bezpieczeństwie morskim szeregu restrykcji i utrudnień, nieobecnych w rozwiązaniach prawnych przyjętych w innych państwach Europy, musi spowodować nasilenie notowanego od kilku lat zjawiska rejestrowania polskich jachtów pod banderami innych państw. Pragnąc ograniczyć to niepokojące zjawisko, proponujemy dodatkowe zmiany w ustawie o bezpieczeństwie morskim.

A. Naszą szczególną uwagę zwrócił zapis projektowanego art. 1 pkt 11 projektu ustawy, dotyczący wprowadzenia do ustawy o bezpieczeństwie morskim nowego art. 22a. W proponowanym kształcie nowy art. 22a może stanowić podstawę do wprowadzenia w przepisach wykonawczych przymusu tworzenia tzw. „instrukcji bezpieczeństwa” przez armatorów wszystkich jachtów morskich, a zatem również przez armatorów jachtów rekreacyjnych, których nasze stowarzyszenie reprezentuje w pierwszym rzędzie. Proponowany w ustawie zapis nowego art. 22a ustawy o bezpieczeństwie morskim rodzi nasze oczywiste obawy, dotyczące obciążenia armatorów jachtów rekreacyjnych szeregiem zbędnych, biurokratycznych ograniczeń i obciążeń - tym bardziej, że projektowi ustawy nie towarzyszą projekty aktów wykonawczych, w tym w szczególności projekt rozporządzenia przewidzianego w nowym art. 23 ust. 5 ustawy o bezpieczeństwie morskim, który wprowadza art. 1 pkt 12 lit. b projektu ustawy.

Pragniemy z całą mocą podkreślić, że konieczność opracowywania „instrukcji bezpieczeństwa”, podlegających formalnej akceptacji i weryfikacji przez organa administracji morskiej, nie występuje wobec jachtów rekreacyjnych w przepisach żadnego państwa europejskiego – ani w formie proponowanej w omawianej ustawie, ani w żadnej innej, choćby tylko zbliżonej formie. Przykład stosowania oderwanych od żeglarskich realiów rozwiązań, w rodzaju proponowanych „instrukcji bezpieczeństwa”, bardzo trudno byłoby znaleźć w rozwiązaniach prawnych przyjętych w innych państwach, również wobec jachtów komercyjnych.

Ponadto pragniemy zwrócić uwagę, że konieczność wprowadzania formalnych, podlegających akceptacji organów administracji morskiej „instrukcji bezpieczeństwa”, nie znajduje uzasadnienia w przepisach żadnej z czterech dyrektyw Unii Europejskiej, na które powołują się Państwo w przesłanym wraz z projektem ustawy Uzasadnieniu.

Dlatego bardzo zdecydowanie postulujemy wykreślenie z projektu ustawy zapisów o „instrukcjach bezpieczeństwa” jachtów morskich, a co najmniej całkowite wykreślenie tych zapisów w odniesieniu do jachtów rekreacyjnych.

Stąd - proponujemy całkowite wykreślenie art. 1 pkt 11 oraz art. 1 pkt 12b z projektu ustawy, lub co najmniej zmianę treści projektowanego w art. 1 pkt 11 projektu ustawy zapisu nowego art. 22a ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie morskim na:

„Art. 22a. 1. Komercyjny jacht morski może być eksploatowany w oparciu o opracowaną przez armatora instrukcję bezpieczeństwa jachtu morskiego.”

B. Dodatkowo, w celu zbliżenia polskich przepisów do regulacji obowiązujących w innych państwach Europy, Rada Armatorska SAJ występuje z wnioskiem, aby w ramach konsultowanej nowelizacji ustawy o bezpieczeństwie morskim umieścić w jej art. 18 nowy zapis, w postaci ustępu o numerze kolejnym 12 - o treści:

12 . Przepisów niniejszego oddziału nie stosuje się do jachtów rekreacyjnych;

C. Rada Armatorska SAJ uznaje, że prace nad nowelizacją ustawy o bezpieczeństwie morskim są doskonałą okazją do zmiany zawartych w niej wymagań dotyczących kwalifikacji osób prowadzących jachty rekreacyjne - tak, by wymagania stanowione w polskim prawie były zbliżone do rozwiązań stosowanych w innych państwach Europy.

Dlatego postulujemy wprowadzenie do ustawy o bezpieczeństwie morskim zapisu tworzącego możliwość prowadzenia niewielkich jachtów rekreacyjnych po wodach morskich bez konieczności posiadania dokumentów kwalifikacyjnych, na zasadach podobnych jak w Wielkiej Brytanii, Danii, Szwecji, Holandii, Francji oraz w wielu innych krajach Europy i Świata.

W tym celu postulujemy zmianę obecnego brzmienia ustępu 3 w art. 62 ustawy o bezpieczeństwie morskim na:

3. Dokumenty kwalifikacyjne określone w przepisach wydanych na podstawie art. 37a ust. 15 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej stanowią potwierdzenie kwalifikacji niezbędnych do prowadzenia jachtów rekreacyjnych o długości powyżej 15 metrów oraz jachtów komercyjnych odpłatnie udostępnianych bez załogi na wodach morskich.

D. Ponadto Rada Armatorska zwraca uwagę na konieczność uściślenia zakresu stosowania tych przepisów ustawy o bezpieczeństwie morskim, które z samej swej natury nie mogą mieć zastosowania wobec jachtów, w tym zwłaszcza wobec jachtów rekreacyjnych. Obecne zapisy ustawy o bezpieczeństwie morskim bardzo często odnoszą się bardzo ogólnie do „statków”, a zatem również do jachtów morskich, w tym jachtów rekreacyjnych. Nie sposób jednak stosować wobec jachtów morskich wymogów konwencji międzynarodowych dotyczących np. wyznaczania wolnej burty zgodnie z Konwencją o liniach ładunkowych, wymogów posiadania urządzeń VDR, LRIT, AIS, oraz wymogów, jakie stawiane są wobec wyposażenia jednostek podlegających umowom międzynarodowym.

W celu jednoznacznego określenia zakresu obowiązywania przepisów Rada Armatorska postuluje wprowadzenie następujących zmian w ustawie o bezpieczeństwie morskim:

- w art. 11 w ust. 1 wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:

„1. Statek, za wyjątkiem statku niepodlegającego umowom międzynarodowym, może być używany w żegludze morskiej, jeżeli odpowiada wymaganiom bezpieczeństwa w zakresie jego budowy, stałych urządzeń i wyposażenia oraz warunkom życia i pracy na statku, z zastrzeżeniem ust. 2, określonym w:”

- w art. 11 w ust. 2 wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:

2. Niezależnie od spełnienia wymagań, o których mowa w ust. 1, statek za wyjątkiem statku niepodlegającego umowom międzynarodowym może być dopuszczony do żeglugi tylko wówczas, jeżeli odpowiada wymaganiom w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz warunków sanitarnych, określonym w:

- w art. 13 ust .1 otrzymuje brzmienie:

1. Statek, za wyjątkiem statku niepodlegającego umowom międzynarodowym, powinien mieć wyznaczoną wolną burtę zgodnie z postanowieniami Konwencji o liniach ładunkowych.

- w art .14 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

1. Statek, za wyjątkiem statku niepodlegającego umowom międzynarodowym, powinien być wyposażony w urządzenie Systemu Automatycznej Identyfikacji (AIS), spełniające wymagania określone w rozdziale V Konwencji SOLAS.

- w art. 15 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

1. Statek, za wyjątkiem statku niepodlegającego umowom międzynarodowym, powinien być wyposażony w rejestrator danych z podróży (VDR) albo uproszczony rejestrator danych z podróży (S-VDR), spełniający wymagania określone w rozdziale V Konwencji SOLAS.

- w art. 16. ust. 1 otrzymuje brzmienie:

1. Statek, za wyjątkiem statku niepodlegającego umowom międzynarodowym, uprawiający żeglugę międzynarodową powinien być wyposażony w urządzenie Systemu Identyfikacji i Śledzenia Dalekiego Zasięgu (LRIT), spełniające wymagania określone w rozdziale V Konwencji SOLAS.

E. Rada Armatorska SAJ z zadowoleniem przyjmuje odejście od nieznanego w większości portów Europy przepisu dotyczącego „uzyskiwania zezwolenia na wejście lub wyjście z portu”, w projektowanym w art. 1 pkt. 31 ustawy nowym brzmieniu art. 87 ust. 5 ustawy o bezpieczeństwie morskim.

Doświadczenia żeglarzy, w tym członków naszego stowarzyszenia, zebrane podczas praktyki żeglowania do portów polskich i zagranicznych, zaprzeczają również potrzebie wprowadzania ścisłych przepisów, dotyczących monitorowania ruchu jachtów i zbierania przez administrację morską informacji o niewielkich jednostkach, w tym o jachtach morskich. Z tego rodzaju wymogami nie spotkaliśmy się w żadnym z licznie odwiedzanych przez polskie jachty portów szwedzkich, niemieckich, duńskich, holenderskich, brytyjskich, etc...

Naszym zdaniem obowiązek informowania administracji morskiej o wejściu lub wyjściu niewielkich jednostek przeznaczonych do celów sportowych lub rekreacyjnych powinien zostać całkowicie wycofany lub też powinien zostać ograniczony wyłącznie dla portów morskich o podstawowym znaczeniu dla gospodarki morskiej, w rozumieniu art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1996r. o portach morskich i przystaniach morskich (Dz. U. 1997 nr9 poz. 44).

Dlatego Rada Armatorska postuluje zmianę art. 1 pkt 31 ustawy, tak by nadać art. 87 ust. 5 ustawy o bezpieczeństwie morskim brzmienie:

„5. Kapitan statku, w tym statku służby państwowej specjalnego przeznaczenia, statku rybackiego o długości do 24 m, statku o wartości historycznej o długości do 45 m, jachtu morskiego o długości powyżej 24 metrów oraz statku żeglugi śródlądowej, z wyjątkiem jachtów śródlądowych o długości do 24 metrów, jest obowiązany zgłosić kapitanowi portu wejście lub wyjście z portu wraz z informacją dotyczącą identyfikacji statku, celu podróży, portu zawinięcia oraz liczby osób na pokładzie, zgodnie z przepisami wydanymi przez właściwego dyrektora urzędu morskiego na podstawie art. 84 ust. 2. ”;

F. Rada Armatorska uważa za stosowne wprowadzenie ograniczenia możliwości stosowania przepisów wydawanych przez dyrektorów urzędów morskich wobec jachtów śródlądowych, uprawiających żeglugę po wodach morskich, w tym w szczególności po morskich wodach wewnętrznych i morzu terytorialnym. Takie ograniczenie przyczyni się do stopniowego likwidowania sztucznego podziału jachtów na „śródlądowe” i „morskie”.

Dlatego proponujemy zmianę proponowanego zapisu art .1 pkt 38 ustawy, tak by art. 111 ustawy o bezpieczeństwie morskim zyskał brzmienie:

„Art. 111. Statki żeglugi śródlądowej mogą uprawiać żeglugę na wodach morskich po spełnieniu dodatkowych wymagań w zakresie bezpiecznego uprawiania żeglugi, dotyczących w szczególności środków ratunkowych, sprzętu sygnałowego i ochrony przeciwpożarowej oraz kwalifikacji załogi, określonych, w drodze zarządzenia, przez dyrektora urzędu morskiego właściwego dla rejonu uprawianej żeglugi. Zarządzenia te nie dotyczą jachtów śródlądowych o długości do 24m, uprawiających żeglugę po morskich wodach wewnętrznych oraz po morzu terytorialnym”;

G. Rada Armatorska proponuje zniesienie obowiązkowego rejestru jachtów o długości do 15 m analogicznie, jak to jest w innych państwach. Istniejący obecnie obowiązek rejestracji nie ma żadnej praktycznej wartości dla zapewnienia bezpieczeństwa w żegludze, stanowi wyłącznie dolegliwość biurokratyczną. Zwrócić należy uwagę, że obecnie zniesiony jest już obowiązek rejestracji jachtów śródlądowych, które zgodnie z ustawą o bezpieczeństwie morską mogą okresowo uprawiać międzynarodową żeglugę morską, co nie budzi żadnych kontrowersji ani w polskich ani zagranicznych portach. W tym celu w ustawie z dnia 18 września 2001 r. - Kodeks morski (Dz. U. z 2013 r. poz. 758 i poz. 1014) proponujemy wprowadzić zmianę:

W Art. 23 §3 otrzymuje treść: „§ 3. Statek morski stanowiący polską własność, używany wyłącznie do celów sportowych lub rekreacyjnych, o długości kadłuba od 15 m do 24 m, podlega obowiązkowi wpisu do polskiego rejestru jachtów prowadzonego przez polski związek sportowy, o którym mowa w ustawie z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. Nr 127, poz. 857)”.

Zwracamy się z prośbą o rzetelną analizę naszych propozycji. Deklarujemy dalszą współpracę w kolejnych etapach konsultacji społecznych i procesu legislacyjnego. Prosimy o ponowne, dogłębne przemyślenie projektu ustawy, w kierunku uproszczenia przepisów, zgodnie ze stosowaną przez rząd praktyką deregulacji, w duchu państwa przyjaznego obywatelom.

Mamy nadzieję, że uwzględnienie proponowanych przez nas zmian przyczyni się do utrzymania polskich jachtów rekreacyjnych oraz polskich jachtów komercyjnych pod polską banderą.

Z wyrazami szacunku

Prezes SAJ, j.kpt.ż.w.

Andrzej Remiszewski