REJS ROKU RETRO

“RRR” to pomysł na stworzenie listy potencjalnych laureatów “Srebrnego Sekstantu” gdyby nagroda ta została ustanowiona znacznie wcześniej. Zbliża się termin rozstrzygnięć kolejnej, 43-ej już  edycji  Rejsu Roku.  Pomysł dziennikarzy “Głosu Wybrzeża” – Tadeusza Jabłońskiego, Zenona Gralaka i Kazimierza Kołodzieja przetrwał wszelkie burze i zawirowania, włącznie ze stanem wojennym i upadkiem PRL-u, co jedynie świadczy o determinacji animatorów tej idei i wielkich, uniwersalnych wartościach tkwiących w żeglarstwie morskim.

Refleksja nad historią

Laureatem “Srebrnego Sekstantu” pierwszej edycji, z 1970 r.,  został kapitan Andrzej Rościszewski za opłynięcie Islandii na jachcie “Śmiały”.  Ostatniej z 2011 r. – kapitan Zbigniew Gutkowski za znakomity start w wokółziemskich regatach Velux 5 Oceans. Pomiędzy są całe epoki w żeglarskich podbojach oceanów pod polską banderą sportową. Setki wypraw – rejsów większych i największych. Tysiące żeglarzy, setki kapitanów i jachtów. Wielu nie ma już wśród nas. Odeszli, jak to się w żeglarskim świecie mówi, na “wieczną wachtę”. Pozostawili trwały ślad w historii naszego żeglarstwa – Dariusz Bogucki, Zdzisław Pieńkawa, Kazimierz Jaworski,  Ludomir Mączka, Tadeusz Jakubowski -pierwszy laureat Srebrnego Sekstantu spośród żeglarzy polonijnych – czy ostatnio pożegnany Tomasz Lewandowski.

Inspiracją powołania Rejsu Roku był wyczyn Leonida Teligi, ale on sam nie doczekał się wyróżnienia Srebrnym Sekstantem. Nagrodę zaczęto wręczać rok później. Ale przecież nasi żeglowali także wcześniej.  W latach trzydziestych kontynuował swą epopeję Władysław Wagner, Andrzej Bohomolec z towarzyszami jako pierwsi przepłynęli północny Atlantyk, Erwin Weber żeglował po Pacyfiku. Po wojnie żeglarze także próbowali. Stopniowo, coraz śmielej, wychylali się poza “żelazną kurtynę”.  Wojciech Orszulok jako pierwszy polski kapitan poprowadził załogowy rejs wokół Islandii,  Wacław Liskiewicz pokazał polską banderę na Spitsbergenie, a Bolesław Kowalski z załogą penetrowali Cieśninę Magellana.

Co było wcześniej ?

Postanowiliśmy zatem cofnąć się z “Rejsem Roku” w czasie i spróbować stworzyć listę potencjalnych zdobywców głównego trofeum – “Srebrnego Sekstantu” – lat wcześniejszych.  To taka historyczna zabawa – bez ambicji stworzenia ostatecznego, mierzalnego kanonu. Jednocześnie próba przypomnienia  fragmentu historii naszej bandery – ludzi, wypraw, jachtów.

Mamy nadzieję, że wspomogą nas w tej próbie wszyscy zainteresowani historią polskich żagli.   Zasadą, którą przyjmujemy jest wskazanie jednego rejsu, morskiej wyprawy mającej w opinii zgłaszającego największą wartość w danym roku.  Rejsy kwalifikujemy według daty zakończenia.  Jako datę początkową przyjmujemy czas po Zaślubinach Polski z Morzem 10 lutego 1920 r. – choć wydaje się, że trudno będzie znależć coś interesującego w żeglarstwie polskim, Polaków tamtych lat. Ostatnia edycja jest wydaje się oczywista – rok 1969 i zakończenie wokółziemskiej wyprawy “Opty” Leonida Teligi.

Pierwsza propozycja

Poniżej przedstawiamy pierwszą próbę takich kandydatur do umownej nagrody “RRR” – “Rejsu Roku Retro”. Pełną luk, mamy nadzieję,  że stopniowo uzupełnianą.  Być może nie w każdym roku uda się wyłonić godną uwagi kandydaturę, a w innych latach pojawi się ich kilka. Pojawiają się one także na zaproponowanej liście – czy wyżej ocenić regatowy wyczyn “Korsarza” czy pacyficzny rejs “Farysa”, zamknięcie wokółziemskiej pętli przez “Dar Pomorza” czy pacyficzny fragment rejsu Wagnera ? Wyprawę na “Zjawach” umieściliśmy zresztą kilkakrotnie na liście rocznych dokonań, “rozliczając” niejako jej kolejne etapy.  Czy słusznie ? Nie rościmy sobie pretensji do jedynie słusznej koncepcji. Wsłuchamy się w inne opinie.  I jeszcze raz – to bardziej refleksyjna, edukacyjna próba przypomnienia lat dawno minionych, niż ważenie historycznych zasług.

Aleksander Gosk

e-mail: a.gosk@rejsroku.pl; Telefon: (58) 550 72 23; Mobile: (48) 797 288 020

--------------------------------------