Pytanie: Zainteresował mnie ten miniaturowy palnik. Ale na fotografii (w poprzednim newsie poradnikowym) nie widzę gdzie jest przyłączę do butli. Czy ono jest na dole w uchwycie? Jakie to jest przyłącze?

-----------------------------------

Odpowiedź Tadeusza: Nie jest potrzebne. W rękojeści znajduje się zbiornik ładowany z kupowanych w kioskach butli 250 ml zawierających propan-butan do zapalniczek. Jedno ładowanie starcza na około 35-45 minut pracy. Te palnii występują również w postaci przypominającej ołówek. Są wtedy zaopatrzone w  grot i bardzo dobrze nadają się do prostych prac lutowniczych.

T.

Pytanie: Napisał Pan, że można prosto zrobić awaryjny regulator alternatora. Jak to zrobić?

----------------------------

Odpowiedź Tadeusza : Jest to bardzo proste (oczywiście nie jest to regulator automatyczny).

Działamy następująco:

1.      Odłączamy uszkodzony regulator, wyprowadzamy na zewnątrz jeden z przewodów doprowadzających wzbudzenie (w zależności od typu alternatora może to być + lub -).

2.      Przygotowujemy 1 lub kilka (lepiej kilka) żarówek 12 V 21 W.

3.      Ich cokoły łączymy równolegle. Najłatwiej jest to zrobić osadzając je w odpowiednio ukształtowanym pasku blachy (puszka po napojach)

4.      Do stopek przylutowujemy (lub zgrzewamy) przewody. Jeśli nie mamy lutownicy lub palnika używamy akumulatora oraz ewentualnie węglowego rdzenia z baterii R20 trzymanego w płaskoszczypach – tak, jak wtedy, gdy na pełnym morzu musimy wypalić otwór w utwardzonej stali – na przykład przy kołkowaniu złamanej goleni samosteru. Można też użyć gwoździa rozgrzanego nad kuchenką.

5.      Włączamy żarówki jak na schemacie – poczynając od 1

6.      Patrzymy na woltomierz zapięty na zaciski banku baterii oraz ewentualny prąd ładowania (miernik cęgowy) – to nie musi być bardzo dokładny pomiar – napięcie jest ważniejsze.

7.      Jeżeli jest ok. – zostawiamy pracujący alternator – ale uwaga: CAŁY CZAS MONITORUJĄC NAPIĘCIE NA ZACISKACH. Gdy zbliży się do 14.7-14.8 V przerywamy ładowanie – inaczej wygotujemy alternator lub doprowadzimy do jego eksplozji.

8.      Jeżeli początkowe napięcie było za niskie, aby wymusić wysoki prąd ładowania dołączamy po kolei 2 oraz 3 żarówkę (równolegle – patrz rysunek). Warunkiem jest to, że jesteśmy pewni dobrego chłodzenia alternatora. Jeżeli nie – pozostajemy przy 1 żarówce

9.      Jeżeli użyjemy żarówek o różnych mocach (standardowo na jachcie mammy 3, 5 10 oraz 21 W) łącząc je równolegle i wybierając różne kombinacje dostaniemy bardziej precyzyjną, ręczną regulację.

10.   Czy wyjaśniłem to dostatecznie prost

o? Pozdrawiam. T.L.

Pytanie: Panie Tadeuszu, dziękuję Wam za porady. Mam pytanie do ostatniego postu. Jaki prąd powinien płynąć przez uzwojenie wzbudzenia? Ile powinno być żarówek 21 W?

--------------------------------------

Odpowiedź Tadeusza: Standardowo prąd ten wynosi około 4 A. Możemy przyjąć, że po nagrzaniu  przez żarówkę 21W przy napięciu 12 V płynie (zgodnie z prawem Ohma) 21/12 = 1.75 A. Przy równoległym połączeniu 2 mamy 2 x 1.75 = 3.5 A (proszę to policzyć przy napięciu 13.6).

Zatem tak zasilone wzbudzenie sprawi, że nasz alternator powinien w rozsądnym czasie nakarmić nasz wygłodniały bank hotelowy. Jeżeli bank jest większy (np. 400-500 Ah) – a alternator dobrze chłodzony – możemy dołożyć trzecią żarówkę otrzymując 4,75 A – ale więcej już nie. Pomiary, które wykonywałem w czasie rejsów pokazują, że ze względu na temperaturę alternatora raczej otworzyłbym klapę komory silnikowej, żeby zapewnić dobre chłodzenie. Dla przypomnienia – napięcie mierzymy nie na zaciskach alternatora – ale na zaciskach akumulatora. Zwłaszcza, jeśli banki są separowane diodami – o czym w następnym artykule.

T.

W czasie mojego ostatniego pobytu w Ustce, niezwykle utalentowany elektronik Krzysztof Puton (opiekował się przygotowaniem części elektrycznej "Holly" przed Jester Challenges) pokazał mi prototyp zachwycającego swoją prostotą i taniością regulatora napięcia do alternatora specjalnie dedykowanego na jacht.

Konstrukcja ma dokładnie te funkcje, które powinien mieć idealny regulator jachtowy:

a.      Możliwość pomiaru napięcia bezpośrednio na zaciskach akumulatora (idealne przy separatorach diodowych)

b.      Możliwość ustawienia ręcznego napięcia ładowania w dość szerokim zakresie

c.      Możliwość chwilowego odłączenia ładowania dla zabezpieczenia akumulatorów lub odciążenia silnika

Teraz pracuje nad uzupełnieniem cudownej kosteczki o prostą funkcję RAMP, która będzie załączała ładowanie dopiero po osiągnięciu przez silnik odpowiedniej mocy – tak, aby silny akumulator nie upośledził możliwości rozruchu (ręcznego) małego silniczka wysokoprężnego, przy założeniu, że na alternator rzuciły się wygłodniałe jak sępy, prawie całkowicie wygłodniałem akumulatory.

Mam nadzieję, że autorska publikacja wkrótce.

Pozdrawiam Klan SSI.

T.L.

Tak, zdecydowanie warto. Mówimy o alternatorach nazywanych w żargonie HOA (Hot Output Alternator). Musimy mieć w pamięci dwie cechy, które odróżniają te instalacje od typowych alternatorów samochodowych.

Po pierwsze przełożenie na jachcie wynosi zazwyczaj 1:3 lub 1:3.5  (w samochodzie 1: 1.7 1: 2.2) w celu umożliwienia ładowania dużym prądem akumulatorów na kotwicowisku, przy obrotach silnika rzędu 950-1150 obrotów. W HOA prąd wzbudzenie jest istotnie większy i często wynosi 6-11 A (ten ostatni dla alternatorów oznaczanych large frame – w USA KKK). Przy podaniu takiego prądu ciężko jest rozkręcić taki alternator dłonią.

Typowe silniki benzynowe projektujemy tak, aby uruchamiały się pewnie przy 50-100 obr/min., natomiast wysokoprężne w granicach 120-250 obr. min. (mniejsze pojemności – a więc silniki jachtowe mają zazwyczaj większe prędkości). Jeżeli przyjmiemy dla silnika wysokoprężnego przełożenie 3.5 i pożądane 250 obrotów to mamy 875 obrotów na wałku alternatora. Skojarzone z dużym prądem wzbudzenia stanowi to istotne obciążenie – zwłaszcza przy rozruchu ręcznym.

T

------------------------

PS. Robiłem doświadczenia z rozruchem ręcznym silnika chłodzonego powietrzem KM187F. Przy włączonym wzbudzeniu rozruch linką był niemożliwy przez jedną osobę. Alternator Bosch 150 A, 14,4V. Przełożenie 1:3.1

Mail Kolegi Jacka uważam z kluczowy, do dyskusji o pożądanej cesze łagodnej degradacji systemów jachtowych w warunkach ekstremalnych. Jestem teraz dość zajęty i nie możemy z Kolegą Jurkiem Hetmańskim rozwinąć tego tematu. Ale proszę zwrócić uwagę, jak łatwo będzie wypiąć cały układ BMS i wrócić do prostego ładowania baterii akumulatorów wprost z alternatora. Taka funkcjonalność jest przewidziana w docelowej wersji systemu.

Napiszemy o tym więcej. Pozdrawiam.

T.L.

PS. Na moich własnych łódkach nigdy nie doświadczałem poważniejszych awarii instalacji. Ale bardzo mnie to trapiło na łódkach fabrycznych, czarterowanych. W zasadzie jedynym wyjątkiem był Hallberg-Rassy.

Sterownik BMS powinien móc ładować dwie sekcje akumulatorów o różnych charakterystykach (rozruchowego i hotelowego).

Pomysł: można by to zrobić tak, aby w przerwie impulsu akumulatora 1 ładować akumulator 2.

Taki zmodyfikowany PWM.

Kolego Jurku H!

Co o tym sądzi konstruktor?

Czy znamy przybliżony koszt takiego urządzenia (nie chodzi mi o cenę rynkową, tylko cenę Czytelników SSI)?

Pozdrawiam

T.L.

Mówiąc szczerze, to znaczy jak Burz-men Burz-menowi, o przełączaniu z dużą częstotliwością obciążenia alternatora należy zapomnieć.

. 

Przełączanie z dużą częstotliwością ani przez chwilę nie przyszło mi do głowy. Wręcz przeciwnie. Zakładałem, że przełączanie będzie z częstotliwością powiedzmy 0,05Hz – gdyż to daje idealną pracę każdego z akumulatorów – zwłaszcza przy ładowaniu dużym prądem w początkowej fazie (odgazowanie i dyfuzja w płytach – zwłaszcza akumulatorów głębokiego rozładowania.

Wydawało mi się, że wystarczy wyposażyć BMS na wyjściu w prosty układ kluczujący i jedynie dobierać odpowiednie napięcia odcięcia, w zależności wytworzyć od typu akumulatora.

Zła intuicja? Oczywiście zaciski wyjściowe alternatora zabezpieczamy odpowiednio przed przepięciami (opisałem to już wcześniej, a w chwili przełączania zmniejszamy istotnie prąd wzbudzenia).

Pozdrawiam.

 T

PS   Pozostałe funkcje wydają mi się bardzo atrakcyjne – jeśli się uda wytworzyć prototyp do wiosny, to chętnie go kupię i przetestuje na "Donaldzie".

T